جلسه اول پول ارز و بانکداری

 

پول و بانک

وظایف پول تا قبل از بحران بزرگ اقتصادی در سال 1930 میلادی شامل سه مورد می شود:

1- پول تسهیل کننده مبادلات اقتصادی است

2- پول ابزاری برای اندازه گیری فعالتیهای اقتصادی است

3- پول وظیفه حفظ و ذخیره ارزش است .

بعد از انقلاب صنعتی نظریه غالب اقتصادی نظریات کلاسیکها بود ( آدام اسمیت )

بعد از انقلاب صنعتی و کاربردی شدن ماشین بخار در فرآیند تولید ، تولید بنگاه های صنعتی تا 300 برابر افزایش یافت . این مطلب باعث گردید تا تولیدات اقتصاد بسیار زیاد و متنوع باشد و کارگران که مهاجرین روستائی بودند با در آمدی که کسب می کردند قادر شدند تا کالاهای زیادی را با تنوع خیلی زیاد از بازار خریداری کنند .

در این دوره کلاسیک ها می گفتند که اصلا نیازی به دخالت دولت در اقتصاد نیست . دولت بهتر است فقط به مسائل دفاعی و حمایت قانونی از شهروندان مبادرات بورزد و اقتصاد را به حال خود بگذارد .

عرضه کننده و تقاضا کننده قادرند میزان تولید و قیمت را در بازار به تعادل برسانند . (دست نامرئی قیمتها)

در این دوره که حاکمیت تولید کننده معرفی شده است کلاسیک ها میگویند :

عرضه تقاضای خود را می یابد . یعنی بازار آنچنان تشنه کالاست که هر کالائی تولید و عرضه شود توسط بازار بلعیده خواهد شد .

کلاسیک ها : پول در اقتصاد خنثی است . مانند چاقو می ماند . پول یک ابزار در اقتصاد است و نقشی بجز نقش های سه گانه برعهده ندارد .

پول وسیله مبادلات اقتصادی و تسهیل کننده  مبادلات است . در دوره ای که مبادلات به صورت پایاپای بود حجم و اندازه مبادلات بازار بسیار کم و سخت بود . با متداول شدن پول بشدت فعالیت های اقتصادی آسان و روان شد.

پول وسیله اندازه گیری فعالیت های اقتصادی است . همانطور که متر وسیله اندازه گیری طول است و ترازو وسیله اندازه گیری وزن ، در فعالیتهای اقتصادی نیز به واحدی برای اندازه گیری احتیاج می باشد و آن پول است .

پول وسیله حفظ و ذخیره ثروت و ارزش است . با متداول شدن پول افراد قادرند مازاد تولیدشان را به صورت پول ذخیره کرده و با انباشت آن در آینده برای خود قدرت خریدی بسیار فراتر از چیزی که در گذشته داشتند خلق نمایند .

 در سال 1914 جنگ جهانی اول آغاز می شود و 1918 پایان می یابد . بخش اعظم اروپا نابود می شود . شکست خوردگان جنگ شامل آلمان ، ایتالیا ، هلند ، عثمانی و . . . به شدت نابود می شوند و در این کشورها تورم بسیار شدیدی رخ میدهد . اصطلاح ابر تورم در این دوره بوجود می آید .

به مرور بحران اقصادی از کشورهای شکست خورده به کشورهای پیروز مانند انگلستان ، فرانسه ، آمریکا و . . . سرایت میکند و این تورم شدید به شکل رکود شدید تر در دهه 20 و 30 میلادی تمام جهان را در بر می گیرد.

 این دوره تحت عنوان بحران بزرگ  اقتصادی معروف است .

در این دوره در آمریکا در فروشگاه ها کالا بود ولی مردم امکان خرید نداشتند . رکود شدید اقتصادی حاکم بود .

بر اساس نظریات کلاسیکها که عرضه تقاضای خود را می یابد با وجود اینکه عرضه وجود داشت ولی تقاضایی شکل نمی گرفت .

در این دوره مشاور رئیس جمهور آمریکا ( جان مینارد کینز ) نظریات جدیدی مطرح میکند .  او پیشنهاد می دهد که دولت کارگران را استخدام کرده و بابت کار بیهوده به آنها حقوق بدهد.

مثال استخدام دو گروه کارگر که گروه اول چاله بکنند و گروه دوم چاله را پر کنند

کینز میگفت با این کار اقتصاد از رکود خارج میشود . او می گوید : تقاضا عرضه خود را می یابد .

کینز: تقاضا شامل دو بخش است . تقاضای بالقوه و تقاضای موثر

تقاضای بالقوه آن بخش از تقاضاست که مصرف کننده مایل به تامین آن است.

تقاضای موثر آن بخش از تقاضاست که مصرف کننده علاوه بر اینکه مایل به تامین آن است ؛ قادر به خرید آن نیز می باشد .

در اقتصاد آن چیزی که تعیین کننده است تقاضای موثر است .

وظیفه دولت این است که با ایجاد تقاضای موثر با رکود مبارزه کند .

               

دولت با چاپ اسکناس و توزیع آن حتی بابت فعالیت های غیر مولد و موهومی قادر است اقتصاد را از رکود خارج کند .

بعد از بحران بزرگ اقتصادی وظیفه جدیدی به پول واگذار شد.

پول وسیله ایجاد رکود یا رونق در اقتصاد است . ( از دیدگاه کینز پول نه تنها خنثی نیست بلکه عامل رونق یا رکود اقتصاد میتواند باشد )